Sản xuất tinh gọn hiện nay là một biện pháp mang đến nhiều lợi ích thiết thực cho quá trình sản xuất. Tuy nhiên, để bắt đầu với sản xuất tinh gọn thì các doanh nghiệp trước đó cần phải tìm hiểu thật kỹ để không mắc phải các sai lầm. Dưới đây là toàn bộ thông tin về phương pháp sản xuất tinh gọn mà bạn nên tham khảo trước khi ứng dụng vào quá trình sản xuất.
1. Đôi nét về sản xuất tinh gọn
Sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là một tổ hợp những phương pháp được áp dụng để loại bỏ lãng phí và những công đoạn bất hợp lý trong quá trình sản xuất. Áp dụng sản xuất tinh gọn sẽ tiết kiệm tối đa chi phí và nâng cao tính cạnh tranh hơn so với đối thủ. Bên cạnh đó, sản xuất tinh gọn còn tăng khả năng đáp ứng linh hoạt những yêu cầu biến động không ngừng và ngày một khắt khe của khách hàng
Sản xuất tinh gọn hiện nay đã không còn nằm trong khuôn khổ các ngành công nghiệp sản xuất trống nữa. Phương pháp này đã mở rộng đến các lĩnh vực cung cấp dịch vụ như chăm sóc sức khỏe, bán lẻ, du lịch, ngân hàng, văn phòng, bệnh viện và những cơ quan hành chính.
2. Vai trò của sản xuất tinh gọn
Trong sản xuất tinh gọn, “lãng phí” thường được định nghĩa là bất kỳ hành động nào không làm tăng thêm giá trị cho khách hàng. Về cơ bản, lãng phí là bất kỳ bước không cần thiết nào trong quy trình sản xuất không mang lại lợi ích cho khách hàng. Những sự lãng phí cụ thể bao gồm:
- Sản phẩm lỗi: Tốn thời gian và chi phí khắc phục, làm gián đoạn quá trình sản xuất
- Sản xuất thừa: Sản xuất quá nhu cầu, vượt quá khả năng quản lý, gây tồn kho
- Thời gian nhàn rỗi: Do các trục trặc kỹ thuật, tốc độ máy móc không đồng đều, …
- Nhân sự nhàn rỗi: Năng lực của nhân sự không được tận dụng ở mức tối đa
- Vận chuyển: Các phương tiện vận chuyển hàng như xe tải, băng chuyền, … không chở đủ hàng, hiệu suất hoạt động không đạt mức cao nhất
- Hàng tồn kho: Tồn kho quá mức không chỉ gây gây ứ đọng vốn mà còn làm tốn diện tích, không gian, lãng phí ngân sách bảo quản kho
- Di chuyển, chuyển động không cần thiết: những hoạt động, thao tác thừa của máy móc hoặc người sản xuất
- Quá trình vận hành: Do chưa thiếu hụt công nghệ hoặc thiết kế chưa phù hợp dẫn đến các công đoạn sản xuất không đồng bộ
Sản xuất tinh gọn tập trung vào việc loại bỏ lãng phí từ quy trình sản xuất. Khi đó, bạn chỉ còn lại các bước cần thiết để cung cấp một sản phẩm vừa ý, có giá trị cao cho khách hàng. Mô hình vận hành sản xuất tinh gọn có các lợi ích như:
- Về hoạt động: sản xuất tinh gọn giúp cải thiện hiệu suất hoạt động của doanh nghiệp bằng cách giảm thời gian thiết lập và việc kiểm kê trong quá trình sản xuất. Từ đó tiết kiệm thời gian, nâng cao năng suất, tối ưu chi phí và độ linh hoạt khi chế tạo sản phẩm.
- Về xã hội: sản xuất tinh gọn mang lại sự an toàn cao hơn cho người lao động trên dây chuyền sản xuất. Bời vì họ là những người trực tiếp xử lý nguyên vật liệu và có khá nhiều rủi ro trong công việc này. Từ đó những vụ tai nạn không mong muốn sẽ giảm đi đáng kể và các công nhân sẽ có động lực để tiếp tục công việc của mình.
- Về môi trường: Bất kể doanh nghiệp nào cũng muốn quá trình sản xuất của mình sẽ không ảnh hưởng đến môi trường. Nhưng việc xử lý các chất thải lại tiêu tốn khá nhiều tài nguyên và tài chính. Vậy nên việc áp dụng sản xuất tinh gọn sẽ giúp cải thiện hoạt động môi trường của doanh nghiệp hơn do khắc phục được vấn đề lãng phí nguyên liệu.
- Về kinh tế: sản xuất tinh gọn có lợi ích kinh tế thông qua các báo cáo tăng lợi nhuận, giảm chi phí sản xuất do giảm thiểu lãng phí nguyên liệu, máy móc, thời gian và lao động nhàn rỗi của doanh nghiệp.
3. Nguyên lý nền tảng của sản xuất tinh gọn
Sản xuất tinh gọn mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp nhưng để bắt đầu với phương pháp này, bạn phải nắm rõ những đặc điểm và yêu cầu của nó. Trước hết là 5 nguyên lý cơ bản của sản xuất tinh gọn như sau:
3.1. Xác định giá trị
Nguyên tắc đầu tiên của sản xuất tinh gọn đó là xác định giá trị. Điều này có nghĩa là nhà sản xuất phải tạo ra một sản phẩm đúng với mong muốn của khách hàng. Đồng thời, việc thiết kế một sản phẩm đáp ứng đúng và đủ nhu cầu của khách hàng sẽ tiết kiệm tài nguyên về vật liệu, công suất, chi phí.
Bên cạnh đó, việc xác định giá trị cũng đồng nghĩa với việc loại bỏ những tính năng không cần thiết, không đáp ứng các yêu cầu cơ bản của khách hàng. Và sự thiếu sót các tính năng này sẽ không tác động lớn để sở thích và lý do khách hàng chọn mua sản phẩm.
3.2. Sơ đồ chuỗi giá trị
Nguyên tắc thứ hai trong sản xuất tinh gọn đó là lập sơ đồ chuỗi giá trị, tức là vòng đời hoàn chỉnh của một sản phẩm. Vòng đời này bao gồm từ khâu thiết kế đến khi khách hàng sử dụng và cuối cùng là khâu xử lý sản phẩm. Khi lập sơ đồ chuỗi giá trị, các nhà sản xuất có thể dễ dàng hiểu được đâu là những quy trình không cần thiết và cần lược bỏ. Từ đó hiệu quả của sản xuất tinh gọn sẽ tăng cao hơn.
3.3. Tạo dòng chảy sản xuất
Nguyên tắc thứ ba là tạo dòng chảy sản xuất. Để cải thiện và duy trì hiệu quả, mọi quy trình ngay từ đầu đến khi vận chuyển phải đảm bảo không có bất kỳ gián đoạn nào. Mọi yếu tố từ con người đến thiết bị phải được tính toán hợp lí vì điều này sẽ không chỉ điều chỉnh mà còn giúp tạo ra các chiến lược sản xuất khác nhau.
3.4. Thiết lập mô hình kéo
Nguyên tắc thứ tư trong sản xuất tinh gọn là thiết lập mô hình kéo. Trước đây các hệ thống sản xuất truyền thống thường sử dụng mô hình đẩy tạo ra lượng hàng tồn kho lớn và hoạt động dở dang. Vì mô hình đẩy đi theo quy trình tạo ra sản phẩm trước rồi mới cung cấp cho khách hàng.
Mô hình kéo thì hoạt động ngược lại, nhà sản xuất lấy đơn đặt hàng của khách hàng từ bộ phận vận chuyển, sau đó sản xuất sản phẩm, tiết kiệm thời gian, nguồn lực, loại bỏ lỗi, giảm hàng tồn kho, tăng sản lượng.
3.5. Theo đuổi sự hoàn hảo
Nguyên tắc thứ năm là theo đuổi sự hoàn hảo. Nghe có vẻ dễ nhưng đây là nguyên tắc khó nhất, các nhà sản xuất hãy tìm hiểu Kaizen, một triết lý nêu rõ những thay đổi nhỏ, gia tăng từ mọi công nhân, mọi ngóc ngách, ngay từ khâu kinh doanh đến sản xuất, cuối cùng sẽ giúp tăng hiệu quả, giảm chi phí, tăng năng suất,…
4. Công cụ sử dụng cho việc triển khai sản xuất tinh gọn
Bất kể là phương pháp nào, khi triển khai, các doanh nghiệp cũng cần có những công cụ hay mô hình cụ thể. Sản xuất tinh gọn cũng không ngoại lệ, đặc biệt khi đây là phương pháp tiên tiến cần một sự đầu tư nhất định. Để việc triển khai sản xuất tinh gọn được thuận lợi và hiệu quả hơn, sau đây là những công cụ được đề xuất:
4.1. Dây chuyền sản xuất
Dây chuyền sản xuất đóng vai trò rất quan trọng trong các hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Việc thực hiện dây chuyền sản xuất tinh gọn nhằm đảm bảo mỗi khâu được hoạt động và giám sát kỹ lưỡng, nâng cao chất lượng sản xuất.
- Kiểm kê đúng lúc: Hoạt động kiểm kê hàng tồn kho đúc lúc nhằm đảm bảo quản lý hàng tồn kho hiệu quả.
- One-Piece Flow: Là chuỗi sản phẩm hoặc dịch vụ thông qua quy trình là một đơn vị tại một thời điểm.
- Hệ thống kéo: Là luồng sản xuất trong nhà máy được điều tiết bởi yêu cầu từ công đoạn cuối quy trình.
4.2. Chất lượng ngay lần đầu tiên
Chất lượng lần đầu tiên là một công cụ được ứng dụng làm thước đo cho biết mức độ sản xuất các sản phẩm hoàn chỉnh ngay lần đầu tiên mà không cần sửa chữa hoặc thay thế.
- Poka-yoke: Là thuật ngữ tiếng Nhật với ý nghĩa “chống sai lầm” hoặc “ngăn ngừa lỗi vô ý”. Ứng dụng Poka-yoke để giúp người vận hành thiết bị tránh những lỗi sai bằng cách ngăn ngừa, sửa chữa hoặc gây chú ý khi các trục trặc xảy ra.
- Chất lượng tại nguồn: Người thực hiện sản xuất phải chịu trách nhiệm về sản phẩm mà mình làm ra có đúng với yêu cầu, tiêu chuẩn kỹ thuật hay không.
- Hướng dẫn làm việc tiêu chuẩn: Các hướng dẫn được thiết kế để đảm bảo rằng các quy trình sản xuất của bạn nhất quán, kịp thời và có thể lặp lại.
4.3. Hệ thống sản xuất
Hệ thống sản xuất là sự kết hợp của con người, máy móc và các thiết bị vào một luồng thông tin và vật liệu chung để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
- Sản xuất theo công đoạn: Quá trình sản xuất chia thành nhiều công đoạn để sản xuất các bộ phận khác nhau sau đó lắp ráp thành một sản phẩm hoàn chỉnh.
- Sản xuất theo lô: Kế hoạch sản xuất mang tính liên tục và sản xuất các sản phẩm đồng nhất theo số lượng nhất định.
- Khu vực làm việc đa nhiệm: Khu vực cùng một lúc có thể hoạt động nhiều chức năng khác nhau.
4.4. Các nguyên lý cơ bản
Việc nắm các nguyên lý cơ bản trước khi sản xuất tinh gọn sẽ giúp cho doanh nghiệp hiểu chuyên sâu hơn về quá trình vận hành. Từ đó áp dụng thực tế vào sản xuất tinh gọn để mang lại hiệu quả tối ưu nhất.
5S: Là một phương pháp tổ chức nơi làm việc với mục tiêu tạo ra không gian sạch sẽ, ngăn nắp và an toàn. Áp dụng 5S giúp ngăn ngừa tai nạn hoặc thất lạc đồ đạc, hỗ trợ sắp xếp các công cụ và thiết bị dễ dàng, đồng thời thúc đẩy tinh thần cải tiến liên tục.
Visual Factory: Đây là thuật ngữ được dùng để xác định thông tin hiển thị trong môi trường làm việc.Visual Factory giúp người giám sát sản xuất, kỹ sư bảo trì và quản lý vận hành hiểu được cách duy trì tổ chức trong không gian làm việc của họ.
Quản lý sự an toàn trong quá trình sản xuất: Các doanh nghiệp được OSHA yêu cầu phải quản lý đúng cách các loại hóa chất nguy hiểm nhằm tạo ra nơi làm việc an toàn cho người lao động.
Duy trì sản xuất toàn diện: Phương pháp quản lý tài sản vật chất tập trung vào việc duy trì và cải tiến máy móc sản xuất, nhằm giảm chi phí vận hành cho một tổ chức.
Kaizen: Kaizen bắt nguồn từ tiếng Nhật và có nghĩa là ‘thay đổi để tốt hơn’. Theo triết lý, Kaizen là một chiến lược mà mọi người trong một công ty sản xuất làm việc cùng nhau để đưa ra những cải tiến thường xuyên, gia tăng hiệu quả cho quy trình sản xuất.
6 Sigma: Là phương pháp cải tiến quy trình sản xuất nhờ vào các thống kê để tìm ra những lỗi. Từ đó xác định nguyên nhân và đưa ra giải pháp xử lý để gia tăng độ chính xác của quy trình.
5. Các bước triển khai sản xuất tinh gọn thành công
Sản xuất tinh gọn giúp doanh nghiệp của bạn tối ưu hoá quy trình tạo ra sản phẩm. Tuy nhiên không gì có thể đảm bảo doanh nghiệp sẽ áp dụng phương pháp này thành công. Vậy nên trước khi bắt đầu triển khai sản xuất tinh gọn, bạn hãy xem xét đến các gợi ý sau đây:
Bước 1: Đánh giá ba vấn đề cơ bản đối với thay đổi văn hóa
Bước đầu tiên khi bắt đầu với sản xuất tinh gọn, bạn hãy đặt và trả lời 3 câu hỏi sau:
- Chúng ta có người lãnh đạo để ứng dụng sản xuất tinh gọn thành công hay không?
Bước đầu tiên là chọn nhà lãnh đạo cho sáng kiến của chúng tôi. Nếu người đó có thể là bạn, bước đó đã xong. Nếu nó không được thực hiện, hãy lựa chọn cẩn thận một người lãnh đạo, xem xét tất cả các thông tin về lãnh đạo
- Chúng ta có động lực để làm cho điều này thành công hay không?
Động lực là một vấn đề văn hóa phức tạp, vì vậy chúng tôi sẽ không đi sâu tìm hiểu về khái niệm này. Hầu hết những nhà quản lý cần phải xác định động lực để phát triển doanh nghiệp theo phương pháp sản xuất tinh gọn.
- Chúng ta có đủ nguồn lực cần thiết để thành công hay không? Hãy đảm bảo rằng bạn có một đội ngũ để vận hành sản xuất tinh gọn và họ phải biết vai trò của mình. Thông thường khi áp dụng một phương pháp mới, các doanh nghiệp sẽ chọn ra một vài cán bộ chuyên trách và có sự hỗ trợ của các nhân viên cấp dưới.
Bước 2: Hoàn thành đánh giá toàn hệ thống về trạng thái hiện tại
Các nhà quản lý sẽ đánh giá toàn hệ thống dựa trên các tiêu chí
- Năm thử nghiệm về cam kết của ban quản lý đối với sản xuất tinh gọn
- Năm tiền đề để thực hiện một sáng kiến tinh gọn
- Mười lý do phổ biến nhất khiến các sáng kiến tinh gọn thất bại một phần hoặc toàn bộ
- Quá trình đáo hạn
Bước 3: Thực hiện đánh giá đào tạo
Hai yếu tố mà người người đánh giá cần chú trọng đến đó là:
- Giới thiệu tổng quan khái quát vấn đề
Lời giới thiệu đóng một vai trò quan trọng để việc bắt đầu một phương pháp nào đó trở nên thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, kỹ năng trình bày kế hoạch rõ ràng để mọi người hiểu được tính chất của vấn đề là hoàn toàn cần thiết.
- Đào tạo kỹ năng cụ thể
Việc đánh giá toàn bộ vấn đề sẽ đưa ra một danh sách các kỹ năng, kiến thức, chiến lược về sản xuất tinh gọn cần được đào tạo. Từ đó doanh nghiệp sẽ thực hiện đào tạo chuyên sâu để thực hiện phương pháp sản xuất tinh gọn hiệu quả nhất.
Bước 4: Ghi lại tình trạng hiện tại của doanh nghiệp
Chuẩn bị bản đồ chuỗi giá trị của tình trạng hiện tại (PSVSM) để thu thập những thông tin về điều kiện hiện tại của doanh nghiệp cho toàn bộ chuỗi giá trị. Đây sẽ là PSVSM tận nơi, tức là chúng ta sẽ bắt đầu tại cảng tàu, sau đó ghi lại chuỗi giá trị cho đến nguồn cung cấp nguyên liệu thô.
Bước 5: Tái thiết kế để giảm thiểu lượng chất thải
Có hai công việc doanh nghiệp sẽ thực hiện sau đây để giảm thiểu lượng chất thải:
- Chuẩn bị bản đồ chuỗi giá trị trạng thái tương lai (FSVSM):
-
- Đồng bộ hóa việc cung cấp cho khách hàng và bên ngoài.
- Đồng bộ hóa sản xuất và nội bộ.
- Tạo dòng chảy sản xuất.
- Thiết lập hệ thống kích cầu.
- Tạo sơ đồ mì Ý (Spaghetti Diagram):
Sơ đồ này sẽ thể hiện chuyển động của dây chuyền lắp ráp cũng như chuyển động của người vận hành và sản phẩm. Đây là công việc hỗ trợ giảm các chuyển động và vận chuyển dư thừa từ đó giảm thiểu lượng chất thải.
Bước 6: Đánh giá và xác định mục tiêu cho dây chuyền sản xuất tinh gọn
- Xác định các chỉ số quy trình quan trọng.
- Đặt mục tiêu cụ thể cho dây chuyền, sản phẩm.
- Ghi lại tất cả các hoạt động “kaizen” được tìm thấy trong phân tích này trên biểu đồ Gantt
Bước 7: Thực hiện các hoạt động mô hình (Kaizen, 6 Sigma, 5S)
- Thực hiện kiểm soát hàng tồn kho thành phẩm để đảm bảo nguồn cung cấp cho khách hàng.
- Triển khai khái niệm “jidoka”
- Ưu tiên và triển khai tất cả các hoạt động “kaizen” khác trên biểu đồ Gantt
Bước 8: Đánh giá trạng thái hiện tại mới hình thành, nhấn mạnh hệ thống, sau đó quay lại bước 1
Tạo nên dây chuyền sản xuất tinh gọn là một quá trình không bao giờ kết thúc. Mỗi sự thay đổi, cải tiến đều mang đến một hiện trạng mới và lại được đánh giá và các chu kỳ bắt đầu lại từ đầu. Trong nhiều trường hợp dây chuyền này sẽ gặp phải những vấn đề không mong muốn về chất lượng hoặc tính khả thi. Đó cũng là cơ hội để các nhà sản xuất cải tiến và nâng cấp phương pháp sản xuất tinh gọn đạt hiệu quả tốt hơn.
6. In 3D đóng vai trò gì trong sản xuất tinh gọn
Sản xuất tinh gọn tạo ra một hệ thống nhất quán và có thể dự đoán được để quá trình vận hành luôn đạt được hiệu quả tối ưu nhất. Mỗi trường hợp lãng phí đều sẽ gây ra tắc nghẽn và gia tăng chi phí sản xuất sản phẩm. Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất sẽ tạo ra một dây chuyền sản xuất giảm lãng phí một cách thuận lợi và dễ dàng hơn.
In 3D tận dụng bản chất của các hệ thống sản xuất thực – ảo và kỹ thuật bồi đắp để giảm đáng kể lượng chất thải mà một dây chuyền sản xuất tạo ra. In 3D cho phép giảm nhiều hơn lượng vật liệu được sử dụng và các thiết kế phức tạp để phù hợp hơn với yêu cầu tối thiểu hóa sự lãng phí. Áp dụng hàng tồn kho kỹ thuật số có tác động đáng kể trong việc tiến gần hơn đến hệ thống sản xuất “đúng lúc” bằng cách giảm thời gian để lấy một bộ phận từ dây chuyền sản xuất.
In 3D còn đóng vai trò giảm thiểu lượng chất thải trong một số các lĩnh vực quan trọng khác như:
- Ít hoặc không tốn chi phí dụng cụ khi chuyển đổi giữa các bộ phận: Nhà sản xuất không cần tạo các bộ cố định mới khi sản xuất một sản phẩm mới trên máy in 3D. Ngoài ra, bạn cũng không cần phải theo dõi bản kiểm kê những đồ đạc đó.
- Giảm độ phức tạp của bộ phận: In 3D có thể tạo ra những cấu trúc hình học phức tạp không thể thực hiện được bằng các kỹ thuật trừ.
- Yêu cầu nhiều bộ phận và lắp ráp: Tích hợp nhiều hơn vào các giải pháp ERP, Chất lượng và Quản lý hàng tồn kho cho phép các bộ phận được sản xuất có phản ứng nhanh hơn và có khả năng hiển thị các lỗi tốt hơn.
- Tạo mẫu nhanh hơn trong quá trình R&D: Thời gian để nhận và thử nghiệm một nguyên mẫu có thể là một sự lãng phí đáng kể.
Nhìn chung trong sản xuất, in 3D sẽ tạo nên một sự khác biệt đáng kể so với các công cụ sản xuất truyền thống:
- Tạo mẫu nhanh từ khâu lên ý tưởng đến khâu tiền sản xuất.
- Hợp lý hóa sản xuất với các công cụ hỗ trợ sản xuất nội bộ và các công cụ nhanh.
- Bộ phận sử dụng cuối chất lượng cao
- Thời gian quy trình sản xuất từ thiết kế đến khi tạo thành phẩm cuối cùng nhanh hơn bao giờ hết, bao gồm các bước:
- Thiết kế và lặp lại
- Sản xuất
- Vận chuyển ra thị trường nhanh hơn cái đối thủ cạnh tranh
- Mở rộng quy mô và tăng tính nhanh chóng
7. Tổng kết
Sản xuất tinh gọn có thể giúp cho doanh nghiệp vừa tiết kiệm nguồn tài nguyên, vật liệu vừa gia tăng hiệu quả sản xuất lên gấp nhiều lần. Nhưng để áp dụng phương pháp sản xuất tiên tiến này thì doanh nghiệp cần phải nắm được những nguyên lý từ cơ bản đến sâu sắc. Sau cùng, việc truyền thông về các lợi ích và cách thức thực thi sản xuất tinh gọn đến với nguồn nhân lực sẽ mang đến những tiến triển vượt bậc cho doanh nghiệp.
Ngày nay, các doanh nghiệp đã tìm hiểu và áp dụng nhiều phương pháp sản xuất công nghệ cao để thay thế các phương pháp truyền thống nhằm gia năng suất và tiết kiệm nguồn lực hơn. Một trong số đó là giải pháp in 3D của 3D Smart Solutions – Đơn vị cung cấp dịch vụ sản xuất tiên tiến uy tín hàng đầu tại Việt Nam. Với phương châm “Vì sự phát triển vượt bậc của các doanh nghiệp trong thời đại công nghệ 4.0”, 3DS tự tin sẽ là người bạn đồng hành vững bước cùng các nhà sản xuất cùng những giải pháp hiện đại được nghiên cứu chuyên sâu. Bạn đang tìm một đơn vị cung cấp giải pháp chế tạo với công nghệ mới nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất? Hãy liên hệ với 3DS để được tư vấn chi tiết những phương pháp hữu ích nhất cho doanh nghiệp của bạn nhé.
Đỗ Đức Bảo, người sáng lập website Sửa Điện Thoại, là một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực sửa chữa điện thoại di động với hơn 10 năm kinh nghiệm và niềm đam mê sâu sắc đối với công nghệ. Anh đã đưa ra những giải pháp sáng tạo và hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho hàng ngàn người dùng trên khắp mọi miền đất nước. Tìm hiểu thêm!